Gelin size beyin göçünü somut bir örnekle anlatayım:
Osman 35 yaşında, gemi inşa mühendisi. Diplomasını eline alıp sağda solda gezenlerden değil. Çılgın mühendis takımından, enteresan projeler hazırlayan bir arkadaş.
Gel gelelim Osman gibilerin Türkiye’de kendini ispatlayacak bir iş bulabilme şansı pek yok. Sıradan bir tersanede, sıradan bir mühendis olarak 5-6 bin lira maaşla yaşamak zorunda. Çünkü Türkiye’deki tersanelerin dünya çapında, farklı kategorilerde müşterileri yok. Belli kalıpların dışına çıkamıyoruz.
Damen ise Hollandalı bir tersane zinciri. Dünyanın dört bir yanında 300’den fazla tersanesi var. Japonya’ya balıkçı teknesi, Pasifik ülkelerine turistik tekne, ABD’ye yük gemisi, Türkiye’ye arama kurtarma gemisi, özel firmalara yat üretiyor.
Damen bunu nasıl yapıyor? Zorlu sınavlarla üst kalite mühendisleri kendi bünyesinde topluyor. Kadroda Bulgar da var, Türk de. Yılların tecrübesi de eklenince birçok mühendis burada çalışmak için can atıyor.
Bu durumda ne oluyor? Osman Hollanda’ya yerleşiyor ve Damen’de çalışmaya başlıyor. Türkiye’de 5.000 lira maaşla çalışıp kiraya 2.000, benzine 7, sigaraya 18 vereceğine Hollanda’da 6.000 euro maaşla çalışıp kiraya 700, benzine 1.5, sigaraya 6 veriyor. Osman mutlu. Damen mutlu. Kim mutsuz? Türkiye. Kimin geleceği karanlık? Türkiye’nin.
Çünkü Osman’ı Türkiye yetiştirdi. Okuttu, büyüttü, sosyal imkanlardan yararlandırdı, Osman’a bir yatırım yaptı. Hollanda ise hazır yetişmiş adamı kendi işinde çalıştırmak için alıp götürdü.
Burada Hollanda bir adım ileri giderken Türkiye yerinde durmadı. Bir adım geri gitti. Çünkü oyuncusunu rakibe kaptırdı. Osman ölse daha iyiydi Türkiye için.
Biz böyle kaybediyoruz. Binlerce Osman var dışarıda. Doktor, mühendis, yazılımcı, işadamı olarak gidip, gittikleri yeri geliştiriyorlar. Biz de kalanlarla idare etmeye çalıştığımız için onlar ilerliyor ve biz durmuyor, geriliyoruz.
İstihdam işçi sürüleri değildir. Akılla, tecrübeyle, fikirle sağlanır. Önemli beyinler olmayınca işin de, işçinin de kalitesi düşer. Kalitenin olmadığı yerde de ekonomik refah, ahlaki gelişim beklenemez.
Döviz diyeceğinize bunu düşünün.
Aralık 2019, Giethoorn, Hollanda
