Resmî haritalara baktığımızda, Bosna Hersek’in denize kıyısı yokmuş gibi görünür. Aslında var, hatta öyle saçmasapan bir sınır ki, dünyada eşi benzeri az görünür.
Bosna Hersek’in tek deniz şehri, Adriyatik kıyısındaki Neum. Zamanında savaş bittikten sonra Demirel’in araya girip, Bosna’nın ille de denize sınırı olmalı diye bastırmasıyla Bosna Hersek’e bırakmışlar Neum’u. Kıyı hattı sadece 21 km.
Bu kez ne olmuş? “Şöyle denizi seyrede seyrede gideyim, Dunrovnik’e varayım” diyen Hırvatlar sınır geçişi yapmak zorunda kalmışlar. Halen daha öyle. Bizim Selanik’i alıp Dedeağaç’ı falan Yunanistan’a bırakmamız gibi bir durum. Adamlar kendi ülkelerinde seyahat ederken başka bir ülkeye girip çıkmak zorunda kalıyorlar.
Gerçi planı yapmışlar şimdi. Parayı bulur bulmaz ilk iş Neum’un karşısındaki adaları köprüyle anakaraya bağlayıp, Bosnalılarla muhatap olmadan Dubrovnik’e ulaşacaklarmış.
Gerçi resmî sınırlara değil de fiili yaşama bakarsak, Bosna Hersek bu şansı pek değerlendirmiş değil. Sosyal yaşam da, ticaret de Hırvatların elinde. Şehirde Boşnaktan çok Hırvat nüfusu var denebilir.
Sahil şeridi bir körfezin içinde kaldığı için öyle liman falan da yapmamışlar. Biraz vergi indirimiyle falan gazlamaya çalışmışlar sadece. Oysa elindeki tek sahil şehrini şimdiki halinden çok daha kârlı değerlendirebilirdi Bosna Hersek. Mevcut durum şaşırtıcı gerçekten.
Hırvatlar Dubrovnik’e ulaşmak için ülke değiştirmek zorunda kalsalar da, Boşnaklar biraz bozuk yollardan, bir kısım dağları aşarak ulaşabiliyorlar kendi sahil şehirleri olan Neum’a.
Bu fotoğrafı da Bajovci köyü civarında bir göl kenarında çekmiştim. Mostar’a yolunuz düşerse uğrayın. Pocitelj üzerinden 85 km’lik bir rota ve manzaralar hiç fena değil.
Şubat 2019, Neum, Bosna Hersek
