Türk mutfağının tarihinde çay yoktur. Osmanlı saraylarında hiç şöyle demli bir çay içilmedi yani. Hiçbir padişah tahtında keyifle oturup ince belli bardaktan tavşan kanı bir çay içemedi.
Çünkü çay, Anadolu topraklarındaki popülaritesini 1950’lerin sonunda kazanmaya başladı.
Çay değil kahve vardı Türkiye’de. Adı da Türk Kahvesi falan değildi, kahveydi sadece. Çeşit olmayınca isim vermeye gerek kalmıyordu.
“Kıraathane”lerde kıraat edilirdi. Yani okunurdu. “Kahvehane”lerde ise kahve içilirdi.
Tüketim o kadar yaygındı ki, bir torba bir hırka yaşayan dervişlerin torbalarında bile kahve bulunurdu.
Sonradan biz kimliğimizi unutuverdik. Müziğimizden el sanatlarımıza, yemeklerimizden günlük adetlerimize kadar her şeyi sıfırlayınca kahveyle olan ilişkimiz de kırıldı. Geleneksel içeceğimiz değişti, tarihimizle hiçbir bağlantımız kalmadı.
Elbette kahve tüketimi yok olmadı. Ama büyük oranda şekil değiştirdi. Artık kendi kahvemize Türk kahvesi diyor, globalleşen dünyaya hiçbir katkıda bulunmadan sadece tüketici olarak uyum sağlıyoruz.
Neden tüketici olarak diyorum? Çünkü dünya kahve literatüründe Türk Kahvesi gururla yer almasına rağmen yeterince tanınmıyor. Türkiye’de pazarı domine eden yabancı zincirlerin diğer ülkelerdeki şubelerinde Türk Kahvesi yok.
Oysa Türk Kahvesi bizim milli değerlerimizden biridir. Milli değerler ekonomik kaygıların önünde olmalıdır çünkü doğru işlenen tüm milli değerler katma değere dönüştürülerek ekonomiye dahil edilebilirler.
Ancak biz Türk Kahvesi gibi önemli bir değeri dünya pazarına sunmak için yeterince çaba harcamıyoruz. Bir avuç insan var bunun için uğraşan. Ne oluyorsa o insanların çabalarıyla oluyor.
Bu insanların bir kısmı, 5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü’nü Washington’a kabul ettirdiler dün. Bu gerçekten büyük bir başarıdır.
Dilerim bu çabalardan alınan sonuçlar değerlendirilir ve Türk Kahvesi hem bir kültürel değer, hem de ekonomik değer olarak hak ettiği noktaya kavuşur.
5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü kutlu olsun.
Aralık 2020, İstanbul
