Ramazan bayramı, kişinin dahil olduğu siyasi fraksiyona bağlı olarak, iki şekilde kutlanıyor Türkiye’de. “Ramazan bayramınız mübarek olsun” ve “şeker bayramınız kutlu olsun.”
Ramazan ile pek alakası olmayıp işin tatil boyutuna odaklananlar, Ramazan dememek için şeker bayramı kutluyorlar. Ramazan bayramı, biraz daha muhafazakar kesimin benimsediği bir ifade.
Eskiye baktığımızda ise bayram tebriklerinde ramazan veya kurban diye pek ayrım yapılmadığını görüyoruz. Eski kartpostallarda genelde “ıydin saîd ola” ifadesi var. İlgili bayramı vurgulamak isteyenler ise kurban için ıyd-i edhâ, ramazan için ıyd-i fıtr diyorlar.
Ramazan bayramı, Ramazan ayına gereken önemi verenler içindir. O nedenle eskiler, “oruç ve diğer ibadetlerimizi yerine getirdik, bir Ramazan’ı daha hayırlısıyla idrak ettik, şükürler olsun” diyerek ıyd-i şükr diye de isimlendirmişler Ramazan bayramını. Şükür bayramı demişler yani.
Harf inkılabıyla birlikte ıyd sözcüğü yerini bayram sözcüğüne bırakmış, karışıklık da burada başlamış.
Osmanlıcada şükür ve şeker sözcükleri, şın, kef, rı harfleriyle yazılır. Hareke olmadığından, sözcüğün okunuşu cümlenin gelişinden çıkarılır.
Hangi aklıevvel çevirdiyse şkr kelimesini, şükür yerine şeker çıkmış ortaya. Hani derler ya, galat-ı meşhur lugat-ı fasihten evladır diye, bu kelime de öylece kalmış. Zaman değiştikçe de farklı fraksiyonlar sahiplenmişler bu kelimeleri.
(Daha bir sözcüğü adam gibi çevirmekten aciz tipler, yarım yamalak Arapça ile Kuran’ı anlayıp çevirmeye çalışıyorlar, sonra ortaya IŞİD gibi dangalaklar çıkıyor, orası ayrı mevzu.)
Sözün özü, “ben çok aydınım, çok ilericiyim, gericiler gibi Ramazan bayramı demem, şeker bayramı derim” diye düşünüyorsanız, bir daha düşünün. Saçma sapan bir çeviri hatasını benimsemek sizin gibi aydın insanlara yakışmaz bence.
Ben de şöyle kutlayayım, “retro” olsun: Rûzun hemîşe ıyd ola, ıydin saîd ola.
Temmuz 2016, İstanbul
